Spis treści
- Czym jest wszawica?
- Jak dochodzi do zarażenia?
- Objawy wszawicy – na co zwrócić uwagę?
- Leczenie wszawicy – jak się pozbyć pasożytów?
- Jak zapobiegać wszawicy?
- Podsumowanie
Wszawica to choroba pasożytnicza, która wciąż występuje częściej, niż mogłoby się wydawać. Najczęściej pojawia się u dzieci, ale może dotknąć każdego – także dorosłych. Nie ma to nic wspólnego z brakiem higieny, a jedynie z bliskim kontaktem z osobą, która ma wszy.
Sprawdź, skąd bierze się wszawica, jakie są jej objawy i jak skutecznie się jej pozbyć.
Czym jest wszawica?
Wszawica to pasożytnicza choroba skóry wywoływana przez wesz ludzką. W zależności od miejsca bytowania pasożyta wyróżnia się trzy rodzaje:
- wszawicę głowową,
- wszawicę odzieżową,
- wszawicę łonową.
Najczęściej występuje wszawica głowowa, powodowana przez wesz głowową (Pediculus humanus capitis). To niewielki pasożyt (2–4 mm), który bytuje na owłosionej skórze głowy i żywi się krwią człowieka. Samica składa jaja, zwane gnidami, mocno przyklejone do włosów przy nasadzie. Po około 7–10 dniach wylęgają się z nich młode wszy, które szybko osiągają dojrzałość.
Jak dochodzi do zarażenia?
Do zarażenia wszawicą dochodzi głównie przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną – wystarczy przytulić się, zrobić wspólne zdjęcie lub pożyczyć komuś czapkę. Pasożyty nie skaczą i nie latają, ale potrafią przemieszczać się po włosach z głowy na głowę.
Rzadziej zakażenie następuje pośrednio, np. przez wspólne korzystanie z grzebieni, gumek do włosów czy ręczników. Dlatego wszawica często pojawia się w skupiskach dzieci, takich jak przedszkola, szkoły czy kolonie.
Warto podkreślić, że wszawica nie wynika z braku higieny – wszy równie dobrze mogą bytować na czystych włosach. Sprzyja jej raczej bliski kontakt fizyczny, typowy dla dzieci w wieku 3–12 lat.
Objawy wszawicy – na co zwrócić uwagę?
Najczęstszym objawem wszawicy jest intensywny świąd skóry głowy. To reakcja alergiczna na ślinę wszy, która wstrzykuje ją podczas ukłucia. Dziecko lub dorosły z wszawicą często się drapie, co prowadzi do zadrapań, a nawet wtórnych zakażeń skóry.
Inne objawy zakażenia to:
- obecność gnid przy nasadzie włosów (wyglądają jak drobne, białe ziarenka),
- ślady po ugryzieniach lub strupki,
- zaczerwienienie skóry głowy,
- powiększone węzły chłonne w okolicy karku.
Rozpoznanie wszawicy nie wymaga konsultacji lekarskiej – wszy i gnidy można zobaczyć gołym okiem lub za pomocą specjalnego grzebienia przeciw wszawicy. Charakterystycznym objawem jest też widoczna obecność żywych lub martwych wszy.
Leczenie wszawicy – jak się pozbyć pasożytów?
Leczenie wszawicy polega na zastosowaniu preparatów przeciw wszawicy, które niszczą zarówno dorosłe wszy, jak i ich jaja. W aptekach dostępne są szampony, płyny i spraye zawierające dimetikon, permetrynę lub oleje silikonowe. Substancje te działają mechanicznie – blokują układ oddechowy pasożytów, powodując ich śmierć.
Po zastosowaniu preparatu należy dokładnie wyczesać wszy i gnidy gęstym grzebieniem. Czynność warto powtórzyć po 7–10 dniach, aby usunąć ewentualne młode wszy, które mogły się jeszcze wylęgnąć.
Ważne: leczenie trzeba rozpocząć u wszystkich osób, które miały kontakt z zakażonym. Pominięcie jednego przypadku może skutkować nawrotem wszawicy. Należy też wyprać pościel, ręczniki, czapki i ubrania w temperaturze co najmniej 60°C oraz dokładnie odkurzyć materace i kanapy.
Jak zapobiegać wszawicy?
Najlepszym sposobem na uniknięcie problemu jest profilaktyka wszawicy. Warto:
- regularnie kontrolować włosy dziecka,
- nie pożyczać grzebieni, gumek i nakryć głowy,
- wiązać długie włosy w szkołach i przedszkolach,
- stosować spraye odstraszające wszy, zawierające naturalne olejki (np. lawendowy lub z drzewa herbacianego).
Rodzice powinni również edukować dzieci, by nie dzieliły się rzeczami osobistymi z rówieśnikami. Choć wszawica to choroba pasożytnicza, szybkie działanie i właściwa higiena pozwalają zapobiec rozprzestrzenianiu się wszy.
Podsumowanie
Wszawica to wciąż aktualny problem, który może pojawić się w każdym domu – niezależnie od wieku i poziomu higieny. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i skuteczne leczenie, które pozwala pozbyć się wszy i gnid już w kilka dni. Regularna kontrola włosów oraz stosowanie preparatów profilaktycznych to najlepszy sposób, aby zapobiegać wszawicy i uniknąć jej nawrotów.
Bibliografia
- AptekaOlmed.pl, Wszawica – jak wyglądają wszy i gnidy, leczenie i profilaktyka. Dostęp: 05.11.25.
- E-Medest.pl, Skąd się bierze wszawica, leczenie i zapobieganie pojawieniu się wszy na głowie. Dostęp: 05.11.25.
- Zdrowie.pzu.pl, Wszawica – czym jest, przyczyny, objawy, leczenie. Dostęp: 05.11.25.
