Spis treści
- Co to jest refluks?
- Objawy choroby refluksowej przełyku
- Przyczyny refluksu – dlaczego treść żołądka cofa się do przełyku?
- Leczenie refluksu – leki, dieta, styl życia
- Domowe sposoby i zalecenia
- Leczenie farmakologiczne
- Podsumowanie
Refluks żołądkowo-przełykowy to jedna z najczęstszych chorób układu pokarmowego. Polega na cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, co może prowadzić do dokuczliwych objawów i groźnych powikłań. Choć dla wielu pacjentów to tylko chwilowa zgaga po zbyt obfitym posiłku, w rzeczywistości może być to objaw przewlekłej choroby – tzw. choroby refluksowej przełyku.
W artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest refluks, jakie daje objawy, co może być jego przyczyną oraz jak wygląda leczenie refluksu – zarówno farmakologiczne, jak i domowe.
Co to jest refluks?
Refluks to cofanie się soku żołądkowego lub treści pokarmowej z żołądka do przełyku. U zdrowych osób zapobiega temu dolny zwieracz przełyku – mięsień, który zamyka wejście do żołądka. Gdy jednak jego napięcie jest osłabione, kwaśna zawartość żołądka wraca do przełyku, powodując podrażnienie śluzówki. Częste zarzucanie treści może prowadzić do uszkodzenia przełyku i rozwoju choroby refluksowej przełyku.
Objawy choroby refluksowej przełyku
Najbardziej typowym objawem choroby refluksowej jest pieczenie za mostkiem, często opisywane jako zgaga. Może się nasilać po jedzeniu, w pozycji leżącej lub przy pochylaniu się. Inne objawy to także:
- kwaśny posmak w ustach,
- cofanie się treści żołądkowej do gardła,
- uczucie pełności lub ucisku w nadbrzuszu,
- chrypka, suchy kaszel, szczególnie rano,
- trudności z przełykaniem – przy powikłaniach, takich jak zwężenie przełyku.
W przewlekłej postaci może dojść do poważnych powikłań, w tym uszkodzenia błony śluzowej przełyku, owrzodzeń, a nawet raka przełyku.
Przyczyny refluksu – dlaczego treść żołądka cofa się do przełyku?
Przyczyn refluksu może być wiele. Najczęstsze to:
- osłabienie lub niewydolność dolnego zwieracza przełyku,
- nadmierne wydzielanie kwasu solnego w żołądku,
- otyłość i nadmierna masa ciała,
- ciąża (z powodu ucisku na żołądek),
- palenie papierosów,
- zbyt obfite lub tłuste posiłki,
- leżenie tuż po jedzeniu.
Dodatkowym czynnikiem jest także przepuklina rozworu przełykowego – stan, w którym część żołądka przemieszcza się przez przeponę do klatki piersiowej, co osłabia działanie zwieracza.
Leczenie refluksu – leki, dieta, styl życia
Leczenie refluksu zależy od nasilenia objawów i stopnia zaawansowania choroby. W łagodniejszych przypadkach wystarczą zmiany w stylu życia i diecie.
Domowe sposoby i zalecenia
W łagodnych przypadkach refluksu wielu pacjentów może skutecznie złagodzić objawy, wprowadzając proste zmiany w codziennych nawykach:
- jedz częściej, ale mniejsze porcje,
- unikaj potraw tłustych, ostrych i kwaśnych,
- nie jedz na 2–3 godziny przed snem,
- śpij z lekko uniesioną górną częścią tułowia,
- unikaj leżenia po posiłkach,
- kontroluj masę ciała.
Leczenie farmakologiczne
Lekarz może zalecić stosowanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego – najczęściej:
- inhibitory pompy protonowej (IPP),
- leki zobojętniające kwas,
- środki poprawiające motorykę przewodu pokarmowego.
W przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne rozważa się zabiegowe wzmocnienie działania dolnego zwieracza przełyku. Jednak czy refluks jest groźny? Choroba refluksowa przełyku może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak:
- przewlekłe zapalenie przełyku,
- zwężenie przełyku,
- przełyk Barretta – zmiany przedrakowe,
- zwiększone ryzyko rozwoju raka przełyku.
Dlatego nie należy lekceważyć przewlekłej zgagi i innych objawów refluksowych. W razie ich utrzymywania się – warto skonsultować się z lekarzem gastrologiem.
Podsumowanie
Refluks żołądkowo-przełykowy to częsta dolegliwość, ale nie zawsze niegroźna. Objawy takie jak pieczenie za mostkiem, zgaga czy cofanie treści pokarmowej z żołądka do przełyku mogą świadczyć o rozwoju choroby refluksowej przełyku. Leczenie polega przede wszystkim na zmianie stylu życia, odpowiedniej diecie i, w razie potrzeby, stosowaniu leków – zwłaszcza z grupy inhibitorów pompy protonowej. Wczesna reakcja to najlepszy sposób na uniknięcie powikłań.
Bibliografia:
- DPmed.pl, Refluks żołądka – przyczyny, objawy i leczenie. Dostęp: 13.06.25.
- Damian.pl, Refluks. Dostęp: 13.06.25.
- MP.pl, Choroba refluksowa przełyku (refluks) – przyczyny, objawy i leczenie. Dostęp: 13.06.25.
