- Czym jest gorączka?
- Objawy gorączki
- Przyczyny gorączki i stanu podgorączkowego
- Jak mierzyć temperaturę ciała?
- Metody pomiaru temperatury
- Jak mierzyć temperaturę?
- Leczenie gorączki i stanu podgorączkowego
- Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Gorączka jest jednym z najbardziej powszechnych objawów, które sygnalizują, że organizm walczy z infekcją lub stanem zapalnym. Wzrost temperatury ciała jest jednym z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu, który pomaga zwalczać wirusy, bakterie czy inne czynniki chorobotwórcze. Podwyższona temperatura ciała, która przekracza prawidłową normę, może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Stan podgorączkowy, czyli lekko podwyższona temperatura ciała, również bywa częstym objawem, zwłaszcza w przypadku przewlekłych infekcji lub stanów zapalnych. W tym artykule omówimy, czym jest gorączka, jakie są jej objawy oraz co może powodować zarówno gorączkę, jak i stan podgorączkowy.
Czym jest gorączka?
Gorączka to stan, w którym temperatura ciała przekracza normę, zwykle wynoszącą 36,5°C–37,5°C. Kiedy temperatura ciała przekracza 38°C, mówimy o gorączce. Jest to naturalna reakcja układu odpornościowego na infekcje wirusowe, bakteryjne lub inne czynniki, które wywołują stan zapalny w organizmie. Gorączka pełni funkcję mechanizmu obronnego, ponieważ wyższa temperatura ciała utrudnia rozwój wielu drobnoustrojów, a także stymuluje działanie komórek układu odpornościowego.
Stan podgorączkowy to stan, w którym temperatura ciała wynosi od 37°C do 38°C. Choć stan podgorączkowy często nie jest tak alarmujący jak gorączka, może być objawem infekcji, przewlekłego stanu zapalnego lub innych schorzeń. Stan podgorączkowy pojawia się często u dzieci oraz dorosłych i może utrzymywać się przez dłuższy czas, co sugeruje, że organizm walczy z infekcją lub innym problemem zdrowotnym.
Objawy gorączki
Gorączka może pojawiać się z różnymi dodatkowymi objawami, w zależności od przyczyny podwyższenia temperatury ciała. Temperatura ciała mierzona termometrem, zazwyczaj pod pachą, wynosi powyżej 38°C. Gorączka może być wysoka (powyżej 39°C) i często pojawia się nagle. Wraz ze wzrostem temperatury ciała często występują dreszcze, które są reakcją organizmu próbującego zwiększyć ciepłotę ciała.
Gorączka często powoduje ból głowy oraz ogólne osłabienie organizmu, co wpływa na samopoczucie pacjenta. W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, takich jak przeziębienie, gorączce towarzyszą objawy takie jak kaszel, katar i ból gardła. Wzrost temperatury ciała może powodować bóle mięśni i stawów, które często towarzyszą stanom zapalnym. Gorączka może powodować wzrost tętna, ponieważ organizm próbuje schłodzić ciało przez zwiększone krążenie krwi.
Objawy gorączki mogą różnić się w zależności od przyczyny i wieku pacjenta. U dzieci gorączka może pojawiać się szybciej i czasami osiągać wyższe wartości niż u dorosłych.
Przyczyny gorączki i stanu podgorączkowego
Gorączka i stan podgorączkowy są objawami, które mogą mieć wiele przyczyn. Najczęstszą przyczyną gorączki i stanu podgorączkowego są infekcje wirusowe, takie jak przeziębienie, grypa, zakażenia układu oddechowego czy zakażenie wirusem RSV u dzieci. Organizm reaguje na obecność wirusów podwyższeniem temperatury, co jest naturalnym mechanizmem obronnym.
Zakażenia bakteryjne, takie jak zakażenie układu moczowego, zapalenie płuc czy zapalenie zatok, również prowadzą do wzrostu temperatury ciała. Wysoka gorączka często wskazuje na poważniejsze zakażenie bakteryjne, które wymaga leczenia antybiotykami.
Przewlekłe stany zapalne w organizmie, związane z chorobami autoimmunologicznymi (np. reumatoidalne zapalenie stawów) mogą powodować utrzymujący się stan podgorączkowy. Organizm próbuje w ten sposób walczyć z przewlekłym stanem zapalnym. Zakażenia dróg moczowych, zwłaszcza u dzieci, również często objawiają się gorączką lub stanem podgorączkowym. Dodatkowe objawy mogą obejmować ból przy oddawaniu moczu oraz częstsze oddawanie moczu.
Przeziębienie często powoduje stan podgorączkowy, który ustępuje po kilku dniach, podczas gdy grypa może prowadzić do wyższej gorączki, której towarzyszą bóle mięśni, kaszel, katar i silne osłabienie.
W niektórych przypadkach gorączka może być reakcją na przyjmowane leki, zwłaszcza na antybiotyki czy leki przeciwzapalne.
Stan podgorączkowy może utrzymywać się przez dłuższy czas, zwłaszcza w przypadku przewlekłych infekcji wirusowych lub stanów zapalnych. Z kolei gorączka, zwłaszcza wysoka, zwykle jest objawem ostrych infekcji, które wymagają szybkiej reakcji, w tym stosowania leków przeciwgorączkowych, takich jak paracetamol czy ibuprofen.
Warto skonsultować się z lekarzem, gdy temperatura ciała przekracza 38°C i utrzymuje się przez dłuższy czas, zwłaszcza gdy towarzyszą jej inne objawy, takie jak silny kaszel, ból głowy, bóle mięśni czy objawy zapalenia.
Jak mierzyć temperaturę ciała?
Pomiar temperatury ciała jest kluczowy do ustalenia, czy mamy do czynienia z gorączką, stanem podgorączkowym, czy też prawidłową temperaturą. Najczęściej temperatura ciała jest mierzona za pomocą termometru, a prawidłowy wynik zależy od metody pomiaru i miejsca, w którym dokonujemy odczytu. U dorosłych, prawidłowa temperatura ciała wynosi od 36,5°C do 37,5°C. U dzieci i niemowląt temperatura może być nieco wyższa.
Metody pomiaru temperatury
- Pod pachą (pachowa): Jest to najczęstsza i najłatwiejsza metoda, ale może dawać mniej dokładne wyniki. Temperaturę mierzoną pod pachą uznaje się za prawidłową, jeśli wynosi od 36,5°C do 37,0°C. Warto pamiętać, że jest to metoda mniej dokładna.
- W ustach (doustna): Mierzenie temperatury doustnie jest bardziej precyzyjne niż pod pachą. U dorosłych prawidłowy wynik wynosi od 36,5°C do 37,5°C.
- W uchu (uszna): Ta metoda daje szybkie wyniki, ale wymaga specjalnego termometru dousznego. U dzieci i dorosłych temperaturę mierzoną w uchu uznaje się za prawidłową, gdy wynosi około 36,5°C–37,5°C.
- W odbycie (odbytnicza): Jest to najdokładniejsza metoda pomiaru, często stosowana u niemowląt. Prawidłowa temperatura w odbycie wynosi około 37°C–38°C.
Jak mierzyć temperaturę?
- Przed pomiarem temperatury upewnij się, że termometr jest czysty.
- Podczas pomiaru pod pachą upewnij się, że termometr przylega ściśle do skóry.
- Przy pomiarze doustnym unikaj jedzenia i picia gorących lub zimnych napojów tuż przed badaniem, aby uzyskać dokładny wynik.
- Pamiętaj, że gorączka rozpoznawana jest, gdy temperatura ciała przekracza 38°C, natomiast stan podgorączkowy to wartości pomiędzy 37°C a 38°C.
Leczenie gorączki i stanu podgorączkowego
Leczenie gorączki i stanu podgorączkowego zależy od nasilenia objawów oraz przyczyny podwyższonej temperatury. W większości przypadków gorączka jest objawem walki organizmu z infekcją, a jej łagodzenie pomaga poprawić samopoczucie pacjenta.
Paracetamol i ibuprofen (np. Apap, Gripex Control)to najczęściej stosowane leki w celu obniżenia gorączki i złagodzenia bólu towarzyszącego stanowi zapalnemu. Ważne jest, aby stosować je zgodnie z zaleceniami, szczególnie u dzieci, gdzie dawki muszą być dostosowane do wieku i wagi. Wysoka gorączka powoduje zwiększone parowanie wody z organizmu, dlatego bardzo ważne jest regularne picie wody, herbat ziołowych czy bulionów, aby zapobiec odwodnieniu.
Organizmu walczącego z infekcją nie należy dodatkowo obciążać. W czasie gorączki i stanu podgorączkowego warto unikać ciężkich posiłków i pozwolić ciału odpocząć.
W wielu przypadkach stan podgorączkowy nie wymaga leczenia farmakologicznego, zwłaszcza jeśli jest krótkotrwały. Należy skupić się na odpoczynku, odpowiednim nawodnieniu organizmu i wspieraniu układu odpornościowego.
Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Chociaż gorączka i stan podgorączkowy często są naturalnymi objawami walki organizmu z infekcją. Jeśli temperatura ciała przekracza 39°C, a paracetamol lub ibuprofen nie przynoszą ulgi, warto skontaktować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli gorączka utrzymuje się przez dłużej niż 3 dni.
U niemowląt i małych dzieci nawet stan podgorączkowy (powyżej 37,5°C) powinien być skonsultowany z pediatrą. Szczególnie niebezpieczna jest gorączka u noworodków, dlatego należy natychmiast zasięgnąć porady lekarskiej, jeśli temperatura wynosi powyżej 38°C.
Jeśli gorączce towarzyszą objawy, takie jak trudności z oddychaniem, silny ból głowy, sztywność karku, wysypka, uporczywy kaszel, wymioty lub biegunka, konieczna jest szybka wizyta u lekarza.
Utrzymujący się stan podgorączkowy (37°C–38°C) przez dłuższy czas, bez innych wyraźnych objawów, może być objawem przewlekłych stanów zapalnych, zaburzeń immunologicznych lub innych schorzeń, które wymagają diagnostyki lekarskiej.
W przypadku długotrwałego utrzymywania się gorączki, szczególnie gdy nie masz możliwości natychmiastowej wizyty u lekarza, warto skorzystać z konsultacji medycznej online. W ramach e-wizyty lekarz może przeanalizować objawy, zasugerować odpowiednie leczenie oraz, w razie potrzeby, wystawić e-zwolnienie lekarskie. To wygodne rozwiązanie, które pozwala na szybkie uzyskanie pomocy medycznej bez wychodzenia z domu, co jest szczególnie istotne, gdy objawy gorączki utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Bibliografia:
- Diag.pl Stan podgorączkowy – od ilu stopni jest rozpoznawany? Co może oznaczać, gdy jest przewlekły? Dostęp 10.10.2024
- Hematoonkologia.pl Gorączka – oznaka infekcji, ale również innych poważnych problemów zdrowotnych. Kiedy zacząć się martwić? Dostęp 10.10.2024
