Kortyzol, nazywany inaczej „hormonem stresu”, jest naturalnie wydzielany przez nadnercza w naszym organizmie. Jego produkcja ulega zwiększeniu w odpowiedzi na sytuacje stresujące, zapewniając nam dodatkową energię do radzenia sobie z wyzwaniami. Sama obecność kortyzolu w organizmie nie jest szkodliwa, jednak jego nadmierna produkcja, spowodowana ciągłym stresowanym stanem, może wpływać na różne sfery naszej kondycji fizycznej i psychicznej, w tym na sen.
Kortyzol a rytm dobowy
Nasz sercem działania kortyzolu jest rytm dobowy. Podobnie jak wiele innych procesów w naszym organizmie, również wydzielanie kortyzolu jest związane z naszym wewnętrznym zegarem biologicznym. Poziom kortyzolu w naszym organizmie jest najwyższy rano, tuż po przebudzeniu – to naturalna reakcja organizmu, dająca nam energię do rozpoczęcia dnia. W ciągu dnia poziom kortyzolu stopniowo maleje, a najniższy jest w nocy, pozwalając nam wtedy odpocząć i zregenerować siły.
Kortyzol a jakość snu
Nadmierna produkcja kortyzolu, zwłaszcza w godzinach wieczornych i nocnych, może skutecznie utrudniać zasypianie. Wysoki poziom kortyzolu oznacza dla naszego organizmu sytuację alarmową i gotowość do działania, co jest całkowicie sprzeczne z potrzebą odpoczynku i regeneracji. Dodatkowo, osoby z trudnościami z zasypianiem lub bezsenność często przeżywają nasilenie stresu, co dodatkowo podnosi poziom kortyzolu i pogarsza jakość snu.
Co więcej, kortyzol wpływa również na fazę snu REM – najgłębszą fazę snu, podczas której dochodzi do regeneracji organizmu i przetwarzania informacji przez mózg. Wysoki poziom kortyzolu może skrócić czas trwania fazy REM, pogarszając jakość snu i odczuwanie jego efektywności.
Jak radzić sobie z nadmiarem kortyzolu?
Jednym z najprostszych sposobów na uregulowanie poziomu kortyzolu jest wprowadzanie w swoim życiu zmian związanych z zarządzaniem stresem – na przykład poprzez medytację, jogę czy regularne ćwiczenia fizyczne. Wskazane jest również dbanie o dobrą dietę i unikanie substancji pobudzających, takich jak kofeina czy alkohol, zwłaszcza na kilka godzin przed snem. W przypadkach szczególnie mocno zakłóconego snu z powodu stresu, warto skonsultować się ze specjalistą, który może zasugerować dodatkowe metody radzenia sobie ze stresem lub przepisać leki regulujące poziom kortyzolu.
Podsumowując, kortyzol w niewłaściwych ilościach może stanowić poważne zagrożenie dla naszego zdrowia psychicznego i fizycznego, w tym również dla jakości snu. W odpowiedzi na stres nasz organizm wydziela kortyzol, który z kolei wpływa na nasze możliwości zasypiania i jakość snu. Aby przeciwdziałać tym negatywnym skutkom, warto nauczyć się skutecznego zarządzania stresem oraz zadbać o dobrą dietę i aktywność fizyczną.
