Rozumiemy, że słowo „nowotwór” wywołuje momentalny niepokój. Ale znać wroga oznacza być w stanie skuteczniej z nim walczyć. Zrozumienie, czym jest nowotwór, pomoże nam lepiej przygotować się do walki, jeśli taka konieczność się pojawi.
Definicja i charakterystyka nowotworu
Nowotwór, popularnie nazywany guzem, to patologiczne rozrost białek, które prowadzą do niekontrolowanego podziału komórek. Gdy system regulujący te podziały zaczyna działać nieprawidłowo, dochodzi do szybkiego wzrostu tkanki, który może z czasem przerodzić się w patologiczną formę, jaką jest nowotwór.
Przełomem w rozwoju medycyny była definicja nowotworu Stefanina, którą formułował jako „chorobę komórek, modyfikującą akcję genów kontrolujących ich podziały i specjalizację”.
Typy nowotworów
Nowotwory dzielimy na dwa główne typy – łagodne (benigny) i złośliwe (maligny). Nowotwory łagodne zwykle rosną powoli, nie przerzutują do innych części ciała i z reguły (ale nie zawsze) nie zagrażają życiu. Przykładem mogą być mięśniaki czy niektóre rodzaje torbieli.
Nowotwory złośliwe, czyli raki, rosną szybko, niszczą sąsiadujące tkanki i organy oraz mogą tworzyć przerzuty (metastazować), co oznacza, że komórki rakowe mogą przenieść się do innych obszarów ciała przez krew lub system limfatyczny.
Przyczyny powstawania nowotworów
Decydującymi czynnikami, które mogą doprowadzić do powstania nowotworów, są naturalne mutacje genetyczne, starzenie się organizmu, ekspozycja na czynniki środowiskowe, takie jak dym tytoniowy, promieniowanie UV i niektóre chemikalia, niezdrowy tryb życia, w tym brak aktywności fizycznej, dieta bogata w tłuszcze nasycone i alkohol, oraz pewne infekcje wirusowe.
Znaczenie profilaktyki
Znając przyczyny powstawania nowotworów, zrozumieć można, jak ważna jest profilaktyka. Unikanie czynników ryzyka, wczesne wykrywanie nowotworów dzięki regularnym badaniom kontrolnym oraz zdrowy styl życia to klucz do minimalizacji ryzyka ich powstania.
Zrozumienie czym jest nowotwór to jedno. Drugie, równie ważne, to zrozumieć, że mimo wszystko rak nie jest wyrokiem. Dzisiejsza medycyna oferuje szereg sposobów na skuteczne zwalczanie nowotworów, zarówno na wczesnym, jak i zaawansowanym etapie. Pamiętajmy, przede wszystkim, o regularnych badaniach profilaktycznych.