Grypa jest zakaźną chorobą wirusową wywoływaną przez wirusy grypy, głównie typów A i B. Wirusy te atakują głównie układ oddechowy, w tym nos, gardło i płuca. Grypa jest powszechną chorobą sezonową, z najwyższym wskaźnikiem zachorowań w okresie jesienno-zimowym. Choroba ta charakteryzuje się nagłym początkiem objawów, które mogą być ciężkie i wyniszczające.
Co to jest grypa?
Grypa to infekcja wirusowa, która może wywołać poważne powikłania, zwłaszcza u osób starszych, dzieci i osób z osłabionym układem odpornościowym. Grypa jest wywołana przez wirusy grypy, które łatwo się rozprzestrzeniają drogą kropelkową. Do zakażenia dochodzi na skutek wdychania drobnych kropelek wydzieliny z dróg oddechowych, które są uwalniane przez kaszel, kichanie lub mówienie osoby zakażonej. Wirus może także przetrwać na powierzchniach i przedmiotach, co umożliwia jego przenoszenie przez dotyk.
Najczęstsze objawy grypy
Grypa i przeziębienie mogą mieć podobne objawy, takie jak kaszel czy ból gardła, jednak grypa ma zwykle cięższy przebieg. Grypa charakteryzuje się wysoką gorączką i nagłym początkiem, podczas gdy przeziębienie rozwija się stopniowo i ma łagodniejsze objawy.
Objawy grypy pojawiają się nagle i mogą być bardzo nasilone. Najczęściej występują:
- gorączka,
- kaszel,
- duszność,
- ból mięśni i stawów,
- ból gardła,
- ból głowy,
- ogólne osłabienie.
Rodzaje grypy
Grypa typu A
Grypa typu A jest najbardziej zróżnicowanym i niebezpiecznym typem wirusa grypy. Jest odpowiedzialna za wywoływanie epidemii oraz pandemii. Wirus grypy typu A może zakażać zarówno ludzi, jak i zwierzęta, co przyczynia się do jego szerokiego rozprzestrzeniania się. W historii znane są przypadki pandemii grypy typu A, takie jak słynna „hiszpanka” z lat 1918-1919, która wywołała miliony zgonów na całym świecie.
Grypa typu B
Grypa typu B wywołuje sezonowe epidemie i zakaża wyłącznie ludzi. Choć jest mniej zmienny niż wirus typu A i rzadziej prowadzi do pandemii, może być poważny, zwłaszcza dla dzieci, osób starszych i osób z osłabionym układem odpornościowym. Grypa typu B charakteryzuje się sezonowym wzrostem zachorowań, szczególnie w okresie zimowym.
Grypa typu C
Grypa typu C wywołuje łagodne infekcje dróg oddechowych i rzadko prowadzi do poważnych powikłań. Wirus ten nie powoduje epidemii ani pandemii i zakaża wyłącznie ludzi. Objawy grypy typu C są zwykle łagodniejsze niż w przypadku typów A i B, a infekcje często przypominają przeziębienie.
Ile trwa grypa?
Typowy przebieg grypy trwa od 7 do 14 dni. Początkowe objawy, takie jak gorączka, bóle mięśni i ogólne osłabienie, są najbardziej nasilone przez pierwsze 3-5 dni. W kolejnych dniach gorączka zazwyczaj ustępuje, ale kaszel i uczucie zmęczenia mogą utrzymywać się przez kilka tygodni. W przypadku powikłań, takich jak zapalenie płuc, czas trwania choroby może się wydłużyć i może być konieczna hospitalizacja. Chorych na grypę zaleca się pozostanie w domu i unikanie kontaktu z innymi osobami, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa.
Grypa – sposoby leczenia
Leczenie grypy w domu polega przede wszystkim na odpoczynku i łagodzeniu objawów. Zaleca się picie dużej ilości płynów, stosowanie leków przeciwgorączkowych oraz nawilżanie powietrza, co pomaga złagodzić kaszel i ból gardła. Ważne jest również unikanie kontaktu z innymi osobami, aby nie rozprzestrzeniać wirusa drogą kropelkową.
W przypadku ciężkiego przebiegu choroby lub u chorych z grupy zwiększonego ryzyka, można rozważyć stosowanie leków przeciwwirusowych, które mogą skrócić czas trwania choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań, jeśli zostaną zastosowane w pierwszych 48 godzinach od wystąpienia objawów. Zaleca się również stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz unikanie kontaktu z innymi osobami, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa.
Na koniec, pamiętajmy o higienie: wyrzuć zużyte chusteczki do kosza i myj ręce regularnie, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia. W przypadku większości chorych na grypę, choroba zwykle ustępuje samoistnie, choć uczucie rozbicia mogą się utrzymywać przez pewien czas po ustąpieniu innych objawów.
Szczepionka przeciw grypie
Szczepionka przeciw grypie jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania chorobie. Chociaż szczepionka przeciwko grypie nie daje 100% gwarancji ochrony przed chorobą, jej skuteczność zależy od sezonu i stanu zdrowia chorego. Szczepienia są szczególnie zalecane dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia oraz dla osób z grupy zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu grypy.
Leki na grypę
Leki na grypę mają na celu łagodzenie objawów, skracanie czasu choroby oraz zapobieganie powikłaniom. Istnieją różne rodzaje leków stosowanych w leczeniu grypy.
1. Leki przeciwwirusowe
Te leki bezpośrednio zwalczają wirusy grypy. Najczęściej stosowane to:
- Oseltamiwir (Tamiflu) – dostępny w formie kapsułek lub zawiesiny doustnej. Stosowany do leczenia grypy u dorosłych i dzieci powyżej 1 roku życia oraz do profilaktyki po ekspozycji na wirusa grypy;
- Zanamiwir (Relenza) – dostępny jako proszek do inhalacji. Stosowany do leczenia i profilaktyki grypy u dorosłych i dzieci powyżej 5 roku życia;
- Baloksawir marboksyl (Xofluza) – dostępny w formie tabletki. Stosowany do leczenia grypy u dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia.
2. Leki łagodzące objawy
Leki te pomagają złagodzić objawy grypy, takie jak gorączka, ból gardła, bóle mięśni i głowy:
- Paracetamol,
- Ibuprofen,
- Pseudoefedryna,
- Dekstrometorfan,
- Leki przeciwhistaminowe (np. difenhydramina).
Powikłania po grypie
Grypa, wywołana przez wirusy grypy A i B, jest jedną z najbardziej powszechnych chorób zakaźnych, której szczyt zachorowań występuje w sezonie epidemicznym. W zależności od sezonu epidemicznego grypa charakteryzuje się śmiertelnością, która zależy również od stanu zdrowia chorego.
Powikłania grypy mogą być bardzo poważne i obejmują m.in. zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, a także wtórne zakażenia bakteryjne. Najbardziej narażeni na powikłania są osoby starsze, dzieci oraz osoby z przewlekłymi chorobami.
Względu na ryzyko powikłań, szczególnie u osób z chorobami upośledzającymi czynność układu oddechowego lub usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych, grypa może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Powikłania po grypie mogą wystąpić zarówno w okresie ustępowania objawów grypy, jak i w fazie rekonwalescencji.
Jak odróżnić grypę od przeziębienia?
Zarówno grypa, jak i przeziębienie, mają podobne objawy, takie jak ból gardła, katar, kaszel i uczucie rozbicia. Objawy przeziębienia są zazwyczaj łagodniejsze i nie prowadzą do poważnych powikłań. Grypa charakteryzuje się bardziej nagłym początkiem, wysoką gorączką, silnym bólem mięśni i stawów oraz uczuciem skrajnego zmęczenia.
Grypa a koronawirus (COVID-19)
Grypa i koronawirus (COVID-19) to choroby, które mają podobne objawy, co może utrudniać ich rozróżnienie. Szybki test antygenowy w materiale pobranym z dróg oddechowych może pomóc w diagnostyce i odróżnieniu tych chorób.